Çocukların teknolojik cihazların karşısında geçirdikleri süre ebeveynleri endişelendiriyor. Çocuklar ise ebeveynlerinin telefonundan, YouTube’dan video izlemekten, tablette oyun oynamaktan veya video oyunlarından vazgeçmiyorlar. Ekran süresi ile başa çıkmak aslında ebeveynlerin elinde ve tabi ki biraz uğraşmayı gerektiriyor. Hem çocukların hem de kendimizin ekran süresini yönetmek önemli ve gittikçe daha önemli hale geliyor.
Her ebeveynin bildiği gibi, çocuklar ekran süresini bir sorun olarak görmezler. Ancak başarılı ekran süresi yönetimi ve felsefesini aşılamaya çalışarak onların da ekran süresi hakkında farkındalığını arttırabilirsiniz.
Pandeminin hayatımıza hem olumlu hem olumsuz etkileri oldu. Olumsuz bir etki olarak zaten dijital cihazların kullanımı günlük hayatımızın parçasıyken, salgın nedeniyle bu durum daha da arttı. Olumlu etkisi ise ailelerin birbirleriyle daha çok vakit geçirmesi, ailelerin daha fazla yaratıcı olmaya ve birlikte eğlenceli vakit geçirmeye itti. Çiftler ilişkilerini derinleştirmeye çalışıyor, insanlar daha çok yemek yapıyor ve hatta çocuklar yemek yapmayı öğreniyor. İnsanlar daha çok okuyor ve film izliyor. İşin özü bir şekilde uyum sağlamaya çalışıyoruz.
Ekran Süresi ve Yeni Normal
Ekran başında geçirilen süre iş, okul ve oyun için vazgeçilmez oldu. Öncelikle bunu kabullenmek gerek. Bazen çocuklarınızın YouTube ile ilgilenmesi, size kendi işlerinizi yapma şansı verir ve bu güzeldir. Ancak dengeli bir aile istiyorsanız, biraz daha fazla çaba ve zaman harcamak gerekir. Çocukları yakın ve uzak gelecekte daha iyi bir yaşama hazırlamak odaklanma gerektirir. Bu nedenle ailenizin toplanıp oturması rastgele olmamalıdır ya da ağır toplantılar halinde olmamalıdır. Aile toplantılarınızı günlük yaşamın bir parçası haline getirmeye çalışın.
Özellikle pandemi sebebiyle hayatın bir parçası haline gelen teknolojik cihaz kullanımının sınırlandırmasında çocukların kaç aylık olduğundan öte dikkat edilmesi gereken üç faktör var: Ekran süresi, ekrandaki içeriğin kalitesi ve ekranın kiminle kullanıldığı. Beş yaşındaki bir çocuğun 30 dakika eğitici video izlemesiyle, şiddet içerikli bir video izlemesi aynı değildir. İzlenilen içerik yaşa uygun, interaktif ve eğiticiyse daha kalitelidir.
Çocuğunuzun ekran başında geçirdiği dakikalardansa yaşadığı deneyime odaklanın.
Her yaştaki çocuğun ekran başında yalnız olması sağlıklı değildir. Çocukla etkileşim kurmak sağlıklı ekran alışkanlıkları geliştirmek için önemlidir. Birlikte etkileşim kurmak büyük çocuklar için daha etkilidir. Ekranı eşit şekilde meşgul bir kişiyle kullanmak yalnızca izleyen olmaktan iyidir. Bir başka kişiyle bir çevrimiçi bir oyun oynamak örnek olabilir. Sanal olarak da etkileşim kurulabilir. Örneğin bir arkadaşıyla Skype üzerinden iletişime geçebilir.
Bu üç faktörü dengede tutmak önemlidir. Çocuğun ekran süresi pandemi sebebiyle uzadıysa bu durumda ekranı birlikte kullandığı kişi ve ekrandaki içeriğin kalitesiyle dengelenebilir.
Ekran Süresi Neden Zararlı?
Dünya Sağlık Örgütü, 18 aya kadar ekran süresinin hiç olmaması gerektiğini, iki ile beş yaş arasındaki çocuklar için ise ekran süresinin bir saati aşmaması gerektiğini önermektedir. Fakat ekran süresinin hiç olmaması demek akrabalarla çocukların görüntülü konuşmayacağı anlamına gelmez. Özellikle pandemi sürecinde bebeklerin büyük akrabalarla görüntülü görüştürülmesi olağandır. Bu süreler Amerikan Pediatri Akademisi’nin önerileriyle de paralel yöndedir. Amerikan Pediatri Akademisi daha büyük çocuklar için ise Aile Medya Planı’nın uygulanmasını önerir. Bu plan, ekran süresinin sınırlandırılmasını ve bu sürenin yerine sağlıklı davranışların arttırılmasını önerir.
Ekranın Olumsuz Etkileri
- Ekran bağımlılığı
- Gerçek dünyadaki sosyal becerilerin eksikliği
- Fiziksel aktivite eksikliği
- Saldırgan davranış
- Kötü beslenme alışkanlıkları
- Yüz yüze iletişim eksikliği
- Sınırlı kelime bilgisi
- Ödev yapma problemleri
- Gündelik ev işlerini yapmama
- Kardeş rekabetinin artması
- Arkadaşlıklarda zorluklar
- Görme üzerine olumsuz etkiler
Teknolojik aletler hayatımızın bir parçası artık. Onları hayatımızdan çıkaramaz veya çocukları onlardan uzak tutamayız ama çocukların üzerindeki etkilerini en aza indirebiliriz. Çocukların teknolojik alet kullanımı ve ekran süresi yaşla birlikte artar. Bu yüzden erkenden sınırların belirlenmesi ve ekran süresine yönelik uygulamaların erkenden oluşturulması önemlidir. Televizyon, telefon, tablet gibi cihazlarla geçirilen süreyi incelemek iyi olacaktır.
Ekran süresinin fazla olması aşırı kilolu veya obez olma olasılıklarını arttırdığı söylenmektedir. Okul öncesi çocukların açık havada yeterince oyun oynamadıklarına yönelik uyarıda bulunan uzmanlar var. Açık havada oyun oynamamak, fiziksel aktivite eksikliğinden ve doğa ile bağlantı eksikliğinden kaynaklanan sağlık sorunları ile ilişkilendirildi. Bu noktada ebeveynlerin çocukları sık sık parka götürmeleri ve okul sonrası spor programlarına katılımı teşvik etmeleri önerildi.
Ekranlardaki içerikler o kadar dikkat çekici ki çocuklar dikkatlerini ayıramazlar. Görmelerini ve sağlıklarını olumsuz etkileyebilecek duruş, ekran mesafesi ve parlaklık gibi etkenlere dikkat etmezler.
Ekran süresi yönetiminde dikkat edilmesi gerekenler;
–Ekran süresini kısıtlama: Koronavirüs sırasında günlük ekran miktarı değişti. Zamanın olumlu, eğitici amaçlara ayrıldığından emin olun.
–Çocukları açık havada oynamaya teşvik edin.
–Ekran zamanı çocuk bakımı değildir: Çocukları teknolojik aletler ile meşgul etmek ebeveynlere vakit sağlar ancak bunu yapmanın başka yolları da var. Yaratıcı oyuncaklar, boyama kitapları vb.
–Uykunun yeterli olduğundan emin olun.
–Ekran süresi molaları verin. Her 20 dakikada bir cihazlara bakmaya kısa molalar vermek göz yorgunluğunu azaltır.
–Ekrandan uzaklığı koruyun. Çocukların gözleri ekrandan en az 50 cm uzakta olmalıdır.
–Aydınlatma koşullarına dikkat edin. Karanlık bir odada veya parlak güneş ışığında bu araçların kullanılmasını engelleyin.
Not: Ekran süresi ile ilgili konularda çocukların ödev ve derslerini ayrı tutmak önemlidir.
Ekran Karşısında Geçirilen Sürenin Pozitif Etkileri
Ekran karşısında geçirdiğimiz sürenin pozitif etkileri çok önemli. Pozitif etkilerinden şu şekilde bahsedebiliriz; internette çok sayıda iyi, eğlenceli ve eğitici içerik var. Ekran, evin dışında etkileşim ve bağlantı kurmanın müthiş bir yoludur. İnternet bir tatil kaynağı olabilir, müzeleri, hayvanat bahçelerini, uzak diyarları ziyaret etmenize, sanal olarak bir tren gezisine veya yolculuğa çıkmanıza olanak tanıyan mükemmel ara yüzler bulunmaktadır. Müzik, sanat, yoga, dans, kodlama vb. gibi gelecekte ekran başında geçirilen zamanın yerini alabilecek yeni becerileri öğrenmenizi sağlayabilir. Harika bilim programları, TV şovları, podcast’ler ve çocuklara bir sürü şeyi tanıtan YouTube videoları bulunmaktadır. Ayrıca internet kitaplara ve ücretsiz çevrimiçi kitap ödünç veren kütüphanelere erişebilmenizi sağlar. Bunların hepsi faydalıdır.
Sınır Koymak
Çalışmalar, televizyon ve video oyunlarının diğer ekran süresi etkinliklerinden daha sınırlı bir zamana sahip olması gerektiğini söylüyor. Bununla birlikte, ebeveynlerin ve eğitim uzmanlarının denetim yapması gerektiği ve çocukların ve ergenlerin akademik performansını iyileştirmek için rehberlik etmeleri gerektiği söylenmekte. Ayrıca ekran karşısında geçirilen sürenin, ergenlerin akademik performanslarını çocuklara göre daha olumsuz etkilendiği görülmüştür.
Ekran Süresi Yönetimi İçin Öneriler
Araştırmalar gençlerin ekran karşısındaki süre azaldığında daha mutlu olduklarını söylüyor. Ancak ebeveynler, akıllı telefonu bir gencin elinden almaya çalışmanın basit bir iş olmadığını biliyor. Uzun zamandır dijital araçlarla geçirilen süreyi azaltmaya çalışıyoruz ama son bir yıl içerisinde Koronavirüs nedeniyle yepyeni bir ekran süresi paradigması ile uğraşıyoruz. Bu yüzden ailenizin ekran zamanını yönetmek için aşağıdaki fikirlerden bazılarını uygulamaya koymayı düşünebilirsiniz.
– Gece boyunca hiçbir dijital cihazı yatak odasına sokmamaya çalışın. Çocuklar, akıllı telefonlarını ve diğer dijital cihazlarını yataklarının içinde veya yakınında tutmaya meyillidir. Bu sayede gece yarısı uyumak yerine oyun oynayıp, YouTube’da video izleyebilir. Gençler sadece bunları yapmakla kalmaz, aynı zamanda gece boyunca arkadaşlarıyla mesajlaşabilir veya sohbet edebilirler. Bu da çocuklarda, gençlerde ve yatak odasına dijital araç sokan yetişkinlerde uyku kalitesinin bozulması gibi sorunlara yol açar.
– Yemek masası etrafında ekransız bir alan oluşturun. Böylelikle çocuklarınıza farkındalıkla yemeyi öğretebilirsiniz. Bu, yiyecek tüketimini azaltmaya ve sindirimi iyileştirmeye de yardımcı olur. Ek olarak, aile yemek zamanı, tüm aile üyeleri arasında olumlu etkileşim ve açık iletişim için bir fırsat haline gelir.
– Mümkünse evde bilgisayar, kitap, çalışma veya eğitim için ayrı bir çalışma odası bulunmalıdır. Duvara yerleştirilmiş bir pano, ödev programlarının ve okuma günlüklerinin tutulduğu bir yer işlev görebilir. Konsantrasyonu ve görevi tamamlamayı iyileştirdiği için, çocukların çalışma için belirlenmiş bir alanı olması en iyisidir.
– Ailenin tüm taşınabilir cihazlarını (telefonlar ve tabletler) koyabileceğiniz bir alan oluşturun. Cihazlar eve girerken fişe takılabilir ve kullanım için kararlaştırılan zamanlar dışında orada kalabilir.
– İdeal olarak, ebeveynler mesajlaşmak veya telefon görüşmesi yapmak için aileleriyle meşgul olmadıkları zamanlara kadar beklemelidir. Daha da iyisi, mümkünse, bu aktiviteyi çocuklar yatağa girdikten sonraya saklamalarıdır.
– Ailenin her üyesi, ekran süresini de içeren günlük bir aktivite programına sahip olmalıdır. Bunu bir aile toplantısında tartışabilirsiniz. Toplantı saatlerinde, ailenin her üyesi için sınırlar belirlenebilir ve kararlaştırılabilir. Süreler çocuğun yaşına göre değişebilir. Bu süreç kolay olmayabilir, ancak problem çözmek için iyi bir yöntemdir.
Aileler için Ekran Süresi Alternatifleri:
- Fiziksel aktivite
- Okuma (çocukla birlikte veya kendi başınıza)
- Oyuncaklarla oynama (Lego, evcilik, farklı hobiler düşünün)
- Açık hava etkinlikleri
- Dijital cihazsız aile yemekleri
- Teknolojiyi öğrenin (birlikte videolar veya animasyonlar oluşturun)
- Becerileri öğrenin (enstrüman çalmayı, yemek yapmayı, kodlamayı öğrenin, yoga yapın)
Ebeveynlerin çocuklara rol model olmaları gerekir. Aile toplantıları sırasında kendi ekran kullanımınızı sınırlandırmayı kabul edin ve bunlara bağlı kalın. Yukarıdaki önerilere ek olarak, çeşitli cihazlarda ebeveyn kontrollerinin nasıl ayarlanacağını öğrenmek özellikle önemlidir. Bu araçları kullanarak, çocuğunuzun kullanımını izleyebilir, zaman sınırları koyabilir ve kullanımını yaşına uygun içerikle sınırlandırabilirsiniz.
Tüm bu önerilerdeki en önemli şey nedir? Çocukla etkileşime girmek. Çocuklarınızla kitap okurken hikaye hakkında konuşmak için zaman ayırın. Örneğin, gençlerle, arada sırada aynı kitabı okumak ve düşüncelerinizi tartışmak isteyebilirsiniz.
Kitap Okuma Zamanı
Araştırmalar geleneksel (kağıt üzerine basılmış olan) kitapların, dijital cihazdaki bir kitaba kıyasla daha iyi anlama sağladığını göstermektedir. Çoğu uzman, dijital cihazların çocuklar ve yetişkinler tarafından ölçülü bir şekilde kullanıldığı zaman zararlı olmadığını ve hayatımızda bir yeri olduğunu kabul ediyor. Ancak yetişkinler ekran süresini azalttığında daha güçlü sosyal bağlantıların yanı sıra, fiziksel ve zihinsel sağlıklarının da iyileştiğini söylenmekte.
Hem ebeveynlere hem de çocuklara şunu söyleyebiliriz: Ailenizin ekran karşısında geçirdiği süreyi hem eğitim hem de eğlence açısından verimli hale getirin.
Akıllı telefonunuzu bir süreliğine kapatın, TV’yi kapatın, iPad’i kaldırın ve sadece bir aile olun.
Unutmayın ki çok fazla ekran süresi dünyanın sonu değil. Üç faktörü (zaman, kalite ve ekran arkadaşları) kullanarak sağlıklı ekran zamanı hedeflemek daha önemli.
Çocuğun Gelişimsel Özellikleri Ve Yaşa Uygun Oyuncaklar yazısına buradan,
Çocuğun Cinsel Gelişimi Ve Eğitimi: Yaygın Davranışlar Neler? Ne Öğretilmeli? Ne Zaman Öğretilmeli? yazısına buradan ulaşabilirsiniz.
Bizi Instagram’dan takip edin ve yazılarımıza anında ulaşın!
